De lamme leidt blindelings

Maandagmiddag sprak ik mijn vriendin. We hadden het over mensen die we kenden. Over een boek dat zij ook voor mij besteld had ‘Depressie ontwapend’. De vragen die opborrelden waren: ‘Hoe komen mensen aan motivatie?’ en ‘Als wij mensen niet zien dat er iets verandert, is gebed dan wel genoeg?’. Vragen die ik mezelf erna stelde waren: ‘Hoe kan ik zichtbare motivatie en verandering in iemand aanboren?’ en ‘Waarom heb ik resultaat nodig?’ en ‘Is in mijn leven altijd verandering de sleutel tot groei geweest?’.

Interessante vragen wat mij betreft. De eerste: ‘Hoe komen mensen aan motivatie?’. Veel mensen die ik zie hebben op de een of andere manier een issue in hun leven. Dat is eerder regel dan uitzondering. Ook dat zeg ik vanuit mijn subjectieve visie op wat gezond voor mij betekent. Voor sommigen is hun issue helemaal geen probleem. Zo sprak ik laatst iemand van wie de rek in het elastiek in zijn leven al heel lang op springen stond, zo zei hij. En hij sprak uit dat hij dat nog een paar jaar moest volhouden. Verbazingwekkend vind ik dat. Dat je kennelijk zo, levend vanuit de wetenschap dat alle rek uit je leven is, verder leeft. En zo maakte ik iemand mee die eigenlijk een burn-out heeft maar zich op alle mogelijke manieren op de been houdt, en luistert naar al die stemmen die haar gevangen houden in doorgaan. Mij verbazend over zoveel onkunde zwijg ik veelal. En je zal het misschien wel herkennen, mensen bij wie je je afvraagt wanneer valt het kwartje om ergens een punt achter te zetten en het over een andere boeg te gooien.

Ik moet ineens aan iets grappigs denken. Misschien houd ik, die die mensen vaak een spiegel probeert voor te houden, de problemen op die manier juist in stand. Ben ik de zoveelste tegen wie ze, al dan niet hoorbaar, hun nood klagen om er even lucht aan te geven en weer door te gaan. Hoe vaak gebeurt het eigenlijk dat ik iemand tegenkom die zegt: ‘Joh wat jij daar zegt, dank je wel, zo heb ik er nog niet eerder naar gekeken. Dank je voor het inzicht. Kan je me verder helpen?’ Vooral dat laatste, dat heb ik zelden meegemaakt. Toch, vorige week bedankte iemand mij voor de manier waarop ik haar had geholpen om naar haar probleem te kijken. Leuk om dat hier nog even terug te halen. Dat leek op de doorbraak die ik graag zie, en waar ik misschien wel heel makkelijk aan voorbij lijk te gaan. Het is evenwel een uitzondering. Ineens kon ik de vinger op de zere plek leggen.

Ik geef toe dat ik graag een instant verandering wil zien in de mensen die mij hun problemen vertellen. Ik heb ook een redder in mij, die af en toe naar voren komt. Dan wil ik mensen iets opdringen dat voor mij waarheid is. Zo denk ik vaak dat als mensen ziek zijn ze rust moeten nemen en zichzelf stilte toestaan. Iets waar ik zelf veel aan heb gehad en heb in mijn proces. Tegelijk realiseer ik mij dat mijn weg uniek is, en hoewel ik denk dat veel mensen er baat bij hebben, bedenk ik mij dat een open vraag eerder de weg vrij maakt naar een eigen interpretatie van wat als helend kan dienen. Als de ander al de behoefte heeft om ‘op weg te gaan’.

Zijn veel van mijn gesprekken niet op de een of andere manier gevormd door mijn preoccupatie van een probleem dat opgelost dient te worden in de ander nog voordat het een probleem is voor die persoon, en wel opgelost worden door….mij de weldoener. Geeft mij dat geen positie van superioriteit, want iemand heeft mij nodig en ik ben degene die het probleem wel even gaat oplossen. Is het antwoord op de vraag die ik stel: ‘Hoe gaat het met je?’, waarbij iemand zijn of haar probleem deelt, de inleiding tot de vraag: ‘En wil je er iets mee of wil je het alleen even delen? En daar zit de oplossing, namelijk vooral in het afstemmen op wat de ander bedoelt met wat hij/zij deelt. Die vraag stel ik zelden, eigenlijk niet.

Dus is het niet verbazend waarom ik zoveel ‘demotivatie’ tegenkom om mij heen, de vraag of iemand er iets mee wil, heb ik nooit gesteld. Dan zijn mijn pogingen om de ander tot ‘inzicht en motivatie te dwingen’ een bodemloze put waarin ik paarlen voor de zwijnen werp. Verhelderend. Eigenlijk gaat aan de motivatie van de ander mijn motivatie vooraf, wat wil ik bereiken? En kan en durf ik er niet veel vaker gewoon te zijn voor de ander? Kan ik dat wel? Want mijn rol van verlosser leverde me ook een wel heel veilige kant op, namelijk die van fixer, niet die van degene die zich laat fixen. En dat geeft onbalans. Want daarin ben ik onkwetsbaar en onbereikbaar. En stroomt de energie niet omdat alleen de één zich laat zien.

En zo zit ik zonder dat ik het weet in een heel web van onbewust gedrag, gedrag dat mij vasthoudt. Dat moeilijk is te doorbreken als ik niet zelf verantwoordelijkheid neem voor mijn aandeel. Daar moet ik kwetsbaar voor zijn, en naar mijn eigen aandeel durven kijken. Dat doe ik, ik neem me voor om beter af te stemmen met mensen die ik spreek. Op zoek naar mijn eigen motivatie.

(Boek: ‘Depressie ontwapend’ door Tessa van Olst)