De waarheid boven alles. Deel 2

Scheiden doet lijden.
Zowel emotioneel als materieel. Ook bij de kerkscheiding waren er geld en goederen die verdeeld moesten worden. Er was een kerkgebouw en een pastorie.
Er moest overlegd worden over de verdeling. Soms kwam de rechter eraan te pas
In het naburige Houwerzijl werd de kerk door de rechter toegekend aan de synodalen. De vrijgemaakten bouwden toen maar een nieuw kerkgebouw. Maar later kregen ze toch nog de oude kerk toegekend. De nieuwe gebouwde kerk gunden ze vervolgens niet aan de synodalen. Die moesten toen op zoek naar een ander onderkomen om hun geloof te beleven.

In Leens, direct na de scheiding, deelden synodalen en vrijgemaakten nog het kerkgebouw. Eerst toog het ene deel van het kerkvolk op zondag ter kerke, daarna het andere deel.
Maar al snel deelden ze ook de kerk niet meer. De vrijgemaakten kerkten toen in een gebouw waarin ook de schoolkinderen les kregen. En daarna kwamen er steeds meer terreinen in het leven waarin men gescheiden wilde optrekken. De school was direct al een knelpunt. Kinderen moesten de juiste en zuivere waarheid horen over God en de vrijmaking. Op de christelijke lagere school zou dat niet op de goede manier gebeuren. Her en der ontstonden op het Groningse platteland vrijgemaakt gereformeerde lagere scholen. In Zuidhorn kwam snel na de scheuring een vrijgemaakte lagere school en een vrijgemaakte MAVO. Er waren ouders die hun kinderen op jonge leeftijd met de schoolbus naar die lagere school in Zuidhorn stuurden.
Wij hadden geluk. Toen we oud genoeg waren om naar school te gaan, was er in Leens al een gereformeerd vrijgemaakte school. Mijn zus en ik gingen naar die school die in hetzelfde gebouw als de kerk was gehuisvest.
Een herinnering uit die schooltijd was de brand van Pro-Rege, het gebouw achter de synodale kerk die op steenworp afstand van onze school stond. Tijdens de les brandde het gebouw af. Alle vrijgemaakte kinderen keken toe hoe het synodale gebouw affikte. Ik was 5 jaar en vond het erg indrukwekkend.

Na eigen scholen kwam er in 1962 een eigen politieke partij, het Gereformeerd Politiek Verbond, kortweg het GPV, met Pieter Jongeling als kamerlid. Vervolgens kwam er een eigen krant, de gereformeerde gezinsbode, met Pieter Jongeling als hoofdredacteur. Hij schreef ook kinderboeken onder het pseudoniem Piet Prins. Boekenseries als Snuf de hond en Wambo de zwarte zwerver. Het waren goedgekeurde boeken. Mijn vader kocht ze voor ons en ik las ze gretig.
De bevrijding was rond de 60-er jaren van de vorige eeuw nog vers en kort geleden. Op 5 mei werd dat jaarlijks gevierd. Soms met optochten vol versierde wagens en fietsen. En er was feest. De vrijgemaakten hadden echter hun eigen versierde wagens. Ik versierde mijn fiets en reed naast de vrijgemaakten in de optocht. Ondanks de herinnering aan gezamenlijk lijden en bevrijden was gezamenlijk herdenken onmogelijk. Wij hadden ons eigen feest, ook daarin trokken we gescheiden op