Liefde voor geschiedenis.. 1

Het is al weer zeventig jaren geleden dat er een onrustige politieke situatie was rondom ons Nederland. Door ontwikkelingen als de industriële revolutie was er in veel landen sprake van een economische onevenwichtigheid die leidde tot crisis voor vele arbeiders. Vrijwel alle landen ondervonden daar de nodige hinder van. Ondanks alle onrust op politiek gebied was Nederland neutraal gebleven. Invallen van Duitsers op Frankrijk hadden bewust onze grenzen daarbij niet geschonden toen de eerste Wereldoorlog in aantocht was. Misschien was er daarom in 1940 het vertrouwen nog dat Nederland neutraal zou kunnen blijven.
Mijn grootouders woonden toen met hun gezin in een kleine woning ergens in Rijnsburg. Het grote gezin paste niet eens in het huisje zodat de oudste zoon bij Opoe woonde. Mijn vader was de jongste van het stel. Opa was dagloner bij de verschillende tuinders en bollenboeren, die deze streek rijk was. Voor Oma was het een hele klus om het gezin draaiende te houden. Naast de dagelijkse zorg was er ook de zorg over ziekte als kroep, waaraan ze en van hun kinderen verloor. De meisjes moesten al vroeg helpen met het breien van borstrokken en stoppen van sokken. Over de was maar niet uit te weiden. Alles met de hand en op wasborden. (ik ben blij dat ik wasmachines heb, mijn Oma had er nog een aantal meer rond wandelen en deed alle was op de hand.) De zolder was een groot bed, en dat was niet altijd even leuk. Opa was een eigenzinnig man, wanneer hij als dagloner naar zijn weten een te grote mond kreeg van zijn baas, dan vroeg hij zijn loon en stapte op. Dan was er enkel donker brood voor de kinderen. Even stopte de inkomsten, maar omdat er altijd wel ergens onkruid groeide of gestekt moest worden was opa vaak zo weer bij een andere boer aan de slag. Uitkeringen waren er niet. Melk kregen ze van hun eigen geiten, deze werden daarvoor op verschillende plaatsen aan de stik gezet. W.G. van der Hulst heeft mij erbij geholpen om een beeld te krijgen van hoe het ongeveer in die tijd was. De tijd dat mijn vader kleine jongen was en de jongste van een groot gezin. Hij werd geboren in 1933. Jaren van crisis en onrust. Waarschijnlijk waren er al enkele van zijn broers en of zussen getrouwd, of verloofd. Die datums heb ik niet allemaal achterhaalt.
Zo was mijn vader een jaar of zeven toen de mooie lente begon. Grote broers hadden zo hun eigen werkplekken. Anderen gingen net als hij naar school. Langer leren dan strikt noodzakelijk was zat er niet in. Zo werkte een van zijn broers bij een boer die zijn boerderij aan de Rijn had liggen. Vlak bij vliegveld Valkenburg, dat net aan klaar was om gebruikt te kunnen worden. Een strategisch punt voor de Duitsers. Maar niemand die daar over nadacht. Nederland was neutraal, en Duitsland had het eerder niet geschonden. En zo begon ook deze mooie dag als alle anderen. Naar school, naar arbeid want geld moet er komen voor moeder de vrouw de broertjes en zussen. Vroeg op want een dagloner begint wanneer de vogels gaan fluiten. De stallen moeten schoon, de koeien gaan de weiden zo weer in. Met de arbeiders was het plan besproken en een ieder stond zijn mannetje. De waterspuit voor de stal, de bezems om te schrobben. In vrede. Het was een gewone morgen, totdat een grote Duitse auto het erf op kwam rijden. Gewapende mannen stapten uit. Zammelen, zammelen, , zonder goed te beseffen wat er gaande was, stonden de arbeiders met bezem en waterspuit nog aan, in een groep bijeen. Haanden hog, bulderde de Duitse soldaat. De handen van de mannen gingen omhoog, met waterpuit en al. De straal ging mee, omhoog...
Knal, knal.. de waterspuit zakte samen met die gene die hem vast hielt.
Geschrokken, arbeider en soldaat..
Onschuldig bloed vloeit..
Dat was de broer van mijn vader, Ome Jan..
De oorlog is begonnen, en de eerste dag al was er rouw in het huis van mijn groot ouders. Gedood door een menselijke vijand, Geen twijfel mogelijk, Het is oorlog.
De tweede wereld oorlog is een feit.
Rotterdam gebombardeerd, veel meer doden dan alleen Oma Jan zijn er die dag gevallen.
Nederland is niet meer neutraal..
Nederland is in oorlog. Ze zijn er bij betrokken, in alle hevigheid.

Wat heb ik een respect voor mijn Opa en zeker voor mijn Oma.
Zij leefden in die tijd van oorlog..
Oma, en mijn Opa noemde haar de koningin..