Plussen en grotere minnen

Ik moet iets bekennen, ik oordeel mensen. Het is een zonde die ik niet vaak belijd. Simpelweg omdat ik mezelf hoger inschat dan ik in feite ben. Mensen, ook ik, hebben de neiging, zo las ik eens, om de meetlat waar ze anderen mee meten bij zichzelf achter wegen te laten.

Wat helpt dat, zul je misschien denken. Het helpt om jezelf naast anderen te zien als beter. Ik vergelijk mijzelf met die ander en denk dat ik er mee door kan. Waar ik de ander om soortgelijk gedrag (ver-)oordeel. Dat is niet rechtvaardig. Nee dat is het ook niet maar tegelijk onderneem ik geen actie dit gedrag te veranderen.

Waarom wil een mens beter zijn dan de ander? Het ego zit ons in de weg. Boodschappen van vroeger die je als kind geïnternaliseerd hebt. Zo echoot bij mij de boodschap: ‘Wees jij maar de wijste’, door beginnend vroeg in mijn kindertijd. Het gevolg was dat ik niet van me afbeet. In plaats daarvan klemde ik mijn lippen op elkaar. Het zorgde voor frustratie en later een zelfbeeld dat zich kenmerkte door het ontbreken van eigenwaarde. Om over eigenliefde helemaal maar te zwijgen. Ik kwam niet voor mezelf op, omdat ik zogenaamd de wijste moest zijn.

Zo gebeurt het dus dat als reactie op het ontbreken van een zelfbeeld, ik anderen op diezelfde weegschaal legde. Dus begon ik te zien dat er aan anderen ook van alles ontbrak, en daar legde ik de nadruk op. En was voor mij lange tijd de oorzaak van het niet kunnen opbouwen van liefdevolle (vriendschaps-)relaties. Er was geen ruimte voor imperfectie, simpelweg omdat er in mijn eigen leven geen ruimte was mijn imperfectie te omarmen. Ik leefde half, geïsoleerd omdat ik niet in staat was tot het opbouwen van relaties en aan de andere kant incapabel om mezelf te zien zoals ik eigenlijk echt was, onvolkomen en gebroken als ieder ander mens.

De verandering kwam toen ik verantwoordelijkheid leerde nemen voor mijn leven. Dat betekende dat ik niet alleen niet langer op de vlucht ging voor alles wat zich in mijn leven aandiende, maar ook leerde dat verantwoordelijkheid ook betekent om mezelf onder ogen te komen. Dat deed ik door te erkennen dat ik niet perfect was, en dat beeld ook niet langer in stand hoefde te houden. Mijn vriendin ben ik tot op de dag van vandaag dankbaar dat zij mij rechtstreeks vertelde wat ze van me vond. Dat was zeker niet altijd leuk, maar wel leerzaam en nodig om los te komen van mijn zo zorgvuldig opgebouwde leven als single dat daarvoor lange tijd trekken had van een kluizenaarsleven.

Wat de laatste jaren ook bepalend was, was dat ik in mijn werk als ervaringsdeskundige juist liet zien hoe imperfect ik ben. Immers ik vertel mensen over mijn kwetsbaarheid. Daar past geen grootspraak in, eerder erkennen dat mijn leven niet goed was. Het leuke daarvan is dat ik mag laten zien dat ik door vallen en opstaan geleerd heb om Ad te zijn en daarmee mensen een beeld voorspiegel van imperfectie waar zij zich aan kunnen spiegelen. Steeds opnieuw was God daarbij.

Ik leerde om te zien wie ik was, en leerde om God te horen zeggen hoe Hij over mij dacht. Dat was heel bevorderlijk voor mijn eigenwaarde. Ik werd een kind van God. En daarna pas kwam ikzelf. In die nieuwe vorm paste een bescheiden, maar ook gebroken leven dat door God geheeld werd. Het is een leven dat niet perfect is, en daar ben ik heel erg oké mee. Daar hoef ik niets aan te veranderen om het perfect te laten zijn. Het mag imperfect zijn. En daar komt geen greintje schuld bij kijken. Ik ben oké en ik weet dat er van me gehouden word.

Toch nog even terug naar de plussen en minnen. Ik had lange tijd de neiging om mensen te oordelen naar datgene wat ik in hun gebrokenheid herkende. Gedrag waar ik afstand van genomen heb. En dus afkeurde in de ander. Nu wordt het echter tijd om lief te hebben. Precies waartoe Jezus oproept in Marcus 12:31: ‘Heb uw naaste lief als uzelf’. Er is geen gebod belangrijker. Dus word het tijd dat ik de daad bij het Woord voeg. Ik zal mijn naaste liefhebben. Ik zal het oordeel over de ander aan God laten. Ik reken vandaag af met elk oordeel en tekort van anderen. En mocht ik in de verleiding komen te oordelen, dan zal ik de balk in mijn eigen oog zien. Ik oordeel niet meer. Ik zal liefhebben. In Jezus naam. Amen.