Spot met God

U kent het vast wel. De steriliteit die soms als een drukkende remming op de vrije gedachte drukt als het grapje 'op het randje' is. Of wanneer er een grapje over Joden ten koste van de Joden gemaakt wordt. Soms zelfs bij het benoemen van feiten, die niet stroken met de politieke of maatschappelijke gedachte, stemming danwel algemeen aanvaarde mening. Het moet worden bedekt. Uit de gedachten geweerd. De mantel der liefde, vermaning, noem het zoals u wil. Het is iets onechts, iets onoprechts. Ergens ook iets engs. Vanavond ging ik nog even op trouw.nl kijken. 'Veel commotie over Jezus met houten penis in gezicht'. Ik lezen natuurlijk. Er zijn mensen die hun geweten dermate hebben aangepast naar de doctrine van de veilige schaapskooi, dat men niet meer naar het wereldse wil kijken. Terwijl er een rode lijn is denk ik, in naar het wereldse kijken en het wereldse denken en doen.

Ik grinnikte diep van binnen. 't Houd me zo erg bezig, dat ik op móet schrijven, zodat ik straks wél kan slapen. Het artikel, alsmede de geplaatste foto's spraken me enorm aan. Volgens mij heeft de redactie ook erg goed nagedacht over de geplaatste foto's, kijkend naar de volgorde. Het is kunst hangend in een expositiegebouw van de Filipijnse overheid. Op één van de foto's de kunstenaar Mideo Cruz. Een guitig ogende man die vol triomf vanachter een jampotbril de wereld in kijkt.

De eerste foto geeft de Jezus weer die we allemaal kennen. Heilig, sereen, vlekkeloos. Lang, golvend haar, een prachtig ringbaardje, en een uiterst gave huid. Maybe he was born with it, maybe it was maybelinne. Op de tweede foto zien we Jezus met uitlopende mascara, in plaats van tranen om de wereld en op de derde is hij uitgedost met Mickey Mouse-oortjes, die gesponsord worden door Coca-Cola. Ik lig in een deuk. Treffender kan het niet. Toen ik het gezien had klapte ik in mijn handen en het woord 'hulde' grinnikwurmde zich over mijn lippen. Daarna viel ik even stil, vervallend in wat serieuzere gedachten.

Ik snap de kunstenaar wel. Pontificaal op de eerste afbeelding, welke veel mensen in hun hoofd zullen associëren met de man die voor onze zonden gestorven is, een penis plaatsen. Op de tweede een Jezus in een zeer vrouwelijke pose, de nadruk leggende op de vrouwelijkheid daarvan. En de Mickey Mouse-Jezus spreekt natuurlijk voor zich.

Want de Filipijnse overheid heeft gelast de expositie te sluiten. Het streng katholieke Filipijnse volk heeft namelijk over het algemeen met afschuw en beledigt gereageerd op deze kunst. Ook dát begrijp ik. Ik begrijp dat mensen niet willen dat hun redder, dé redder, de beste vriend van de wereld aller tijden, wordt beledigt. Dat er met hem gespot word. Dat zijn nagedachtenis oneigenlijk wordt bezoedeld.

Maar laten we eerlijk zijn, deze expositie is een ubersucces. Pablo Picasso zei namelijk ooit: 'Kunst is niet de waarheid. Kunst is de leugen die ons de waarheid doet beseffen.' Ja beste lezer, hier komt de verdieping. De dubbele bodem. En mogelijk het ontnuchterende moment dat u zal dwingen wat eerlijker naar uzelf te kijken. Maar dat laat ik aan u over.

Want de eerste afbeelding laat de serene wonderschone immerheilige Jezus zien. Maar Jezus was wel een man. Dat is een aspect wat erg onderbelicht is in de kerk. Uit het evangelie valt veel af te lijden, maar de kerk moet wakker blijven. En dat is soms lastig. Want als ik naar de huidige kerk kijk, vraag ik mij wel eens af: 'Is er nog ruimte voor piemels hier?' En als ik dan kijk naar de 'moederkerk' (alsmede haar opvolgertjes) en de manier waarop deze Jezus afbeeld en afschildert, moet ik heel duidelijk zeggen: 'Nee! Hier is geen plaats voor het mannelijke! Dit ís Jezus niet!' Want Jezus had ook een piemel en dus ook te maken met alle perikelen en verleidingen die dit geweldige apparaat met zich meebrengt. Laat dat een hart ónder de riem zijn voor de mannen hier, de eerstvolgende keer dat u wordt beschuldigd van het denken met uw piemel. Dat doet u namelijk uit liefde. Kijk maar naar Jezus!

Op de tweede afbeelding, de welbekende Jezusfiguur die met tranen opkijkt naar de hemel. Maar ook dát is niet Jezus. Jezus had écht verdriet om de wereld, want Jezus hield écht van de wereld. En Jezus kénde angst. Verschrikkelijke angst. Wetende wat hem te wachten stond? Ik denk dat hij zich als mens geworden zoon van God wel kon indenken wat hem en de wereld te wachten stonden. Ik denk dat hij tenminste hysterisch, knarsetandend en snikkend heeft gehuild. Dat hij niet voor niets vroeg aan de Vader, óf er een andere weg was. En zo niet, dat hij het dan vastbesloten zou doen. Want zo zijn échte helden.

Maar de derde afbeelding, dat was de afbeelding waarvan ik in tweede instantie stil werd. Jezus als Mickey Mouse met als sponsor Coca-Cola. Gelijk schoot mij de band 'Rammstein' met het nummer 'Amerika' binnen. Een juweel van een klip, voor de mens die wakker wil blijven. Want dit is wat er van Jezus gemaakt is! Een geslachtsloos, wereldvreemde opgemaakte man, zonder de wereld in zijn ogen, zonder het wasdom van een man op afbeelding één, achter de penis. Afbeelding twee laat vertwijfeling en wanhoop zien, besmeurd en geridiculiseerd met mascara. Want ook dat was Jezus niet. Angst, verdriet en pijn, dat zeker. Maar vastbesloten, toegewijd en trouw. Een liefhebbende broer en voorbeeld voor de man en een liefderijke leider voor en minnaar van de vrouw. En afbeelding drie, tja, Jezus is geen disneyfiguur die ons verwelkomt in de 'wondere veilige en immer vrolijke wereld van de kerk'.

Nee, Jezus was een Joodse timmerman, die zich ook wel eens op de vingers zal hebben geslagen. Jezus was een timmerman, die ook naar de vrouw zal hebben gekeken. Jezus was een man, die emoties in alle vormen en kleuren zal hebben gekend. En die emoties zien we niet terug in de afbeeldingen die deze kunstenaar terecht heeft bespot. En daar is de leugen. God heeft niet voor niets gezegd dat we geen afbeeldingen van hem mogen maken. In geen enkele vorm. Want daarin ligt al heel snel het irreëele van de leugen verborgen, totdat we die niet meer kunnen onderscheiden. Jezus bewandelde de aarde en liep ín de wereld. Hij was die man die zich laafde aan God en de medemens sterkte. In alles wat hij deed was hij een uitmuntend voorbeeld en hét antwoord op de invloed van de duivel in deze wereld. Jezus liet zien dat Hij er was voor de wereld. Dat is het voorbeeld dat Hij gegeven heeft, met een kracht en overtuiging die soms onnavolgbaar lijkt. Maar we proberen het.

'Toe maar! Spot met God!'
Deze kunstenaar herinnerd ons daaraan. Dat we niet mogen vergeten wie de Koning is en wat Hij voor ons gedaan heeft. Dat we Hem niet moeten afbeelden zoals velen hem in een ijdele voorstellingsvlaag hebben willen vangen. Dat we geen posters van Hem moeten drukken en verkopen. Hoe vroom en schoon we hem ook afbeelden, dat we geen Coca-Cola van Jezus moeten maken. Dat we Hem niet mogen ontdoen van de menselijke worstelingen die Hij zal hebben gekend. Satan bood Hem de wereld aan. 'One Ring to rule them All'. Maar Hij weerstond het. Wat deze kunstenaar klinkklaar maakt is dat we niet beledigt zijn omdat Jezus beledigt wordt, maar onze afgoderij. De spot die overal in de wereld te vinden is. Ook waar je het 't minst verwacht.

Ik denk persoonlijk dat Jezus wel gesteld is op meneer Cruz. Ik denk dat Hij vanuit de hemel neerkijkt, glimlacht en denkt: 'Zeg het ze. Hou ze wakker!'
Want het overdonderende succes van deze kunstenaar is, dat een overheid de expositie sluit omdat mensen liever de leugen geloven dan de confronterende waarheid onder ogen gaan zien.