Chr. gereformeerden en chocolade-melk

Zo'n 60 jaar geleden was 'kerkgang' toch een belangrijk onderdeel van ons leven in het dorpje waar ik opgroeide. In het bizonder had ik een band met de synodaal-gereformeerden, de kerk van m'n ouders. Het was een degelijke confessioneel gereformeerde kerk. Abraham Kuyper zou zich daar ook thuis voelen.
Nu was m'n vader journalist en hij schreef elke week een krant vol. In de rechter bovenhoek van de krant stond elke week een kleine christelijke overdenking. Wij woonden vlak bij een ander dorp, nl. Slagharen. Dat was een typisch rooms katholieke enclave in een overwegend protestantse omgeving. Omwille van z'n werk was m'n vader met alle gezindten bevriend.
Onze linker buurman heette Klaas Werkman, een hervormde bakker. De rechter buurman heette Stoevelaar. De oude Stoevelaar deed in manufacturen en is niet oud geworden. Zijn oudste zoon Albert nam de zaak van vader over.
De familie Stoevelaar waren christelijk gereformeerd.
Als het er op aan kwam waren de christelijk gereformeerden iets 'fijner' als wij, de gewone gereformeerden, óók iets bevindelijker. Onze kerk telde zo'n duizend zielen; de christelijk gereformeerde kerk telde amper honderd zielen.
In die tijd spraken we over 'zielen'.
De belangrijkste vraag voor ons gereformeerden uit die tijd was dan ook of je er wel van verzekerd was om later bij God in de hemel te komen. De hel was te verschrikkelijk om erover na te denken, maar soms zat je toch verschrikkelijk in de rats omdat je nog niet de volmaakte graad van heiligheid had bereikt.
Zondags, twee keer naar de kerk, dat was de norm. Tussen de kerkdiensten door had je de geëigende wandeling samen met pa en ma. We woonden aan een kanaal. Op een zondag ging ik ongevraagd zwemmen in het kanaal. Vriendelijk maar beslist joeg m'n vader me gauw het water uit om te voorkomen dat onze gereformeerde overburen 'de dames Hommes' geen aanstoot zouden nemen. Zwemmen op zondag gaf geen pas.
Zo af en toe ging ik ook wel eens op zondag naar het christelijk gereformeerde kerkje. De preek duurde wel een half uur langer, maar dat nam je op de koop toe. Het was een heel intiem kerkje met een grote ijzeren kachel in het midden. Mijn beste herinnering aan de christelijk gereformeerde kerk was het jaarlijks terugkerende kerstfeest, speciaal voor de kinderen. In onze 'gewone' gereformeerde kerk hadden we dat niet. Mijn vader was toeleverancier van de zondagsschoolboekjes die ook tijdens dat kerstfeest werden meegegeven aan de kinderen. En een heuse sinasappel. En niet te vergeten, een beker overheerlijke chocolade-melk. In die na-oorlogse tijd kreeg je niet zoveel van die luxe dingen. Kerstfeest vieren bij de christelijk gereformeerden was een jaarlijks terugkerend feest, onlosmakelijk verbonden met die heerlijke chocolademelk.