Christelijk gereformeerden en chocolademelk

Zo'n zeventig jaar geleden was 'kerkgang' toch een belangrijk onderdeel van ons leven in het dorp waar ik opgroeide. In het bizonder had ik een band met de synodaal gereformeerden, de kerk van m'n ouders. Abraham Kuyper zou zich daar ook thuis gevoeld hebben.
Nu was m'n vader journalist en hij schreef elke week een krant vol. In de rechter bovenhoek van de krant stond dan een kleine christelijke overdenking.
Wij woonden vlak bij een ander dorp, namelijk Slagharen. Dat was een typisch rooms katholieke enclave in een overwegen protestantse omgeving. Omwille van z'n werk was m'n vader met alle gezindten bevriend, hoewel hij politiek overtuigend stemde op de Anti Revolutionaire Partij.

Onze linker buurman heette Werkman, een hervormde bakker.
De rechter buurman heette Stoevelaar. De oude Stoevelaar deed in manufacturen en is niet oud geworden. De familie Stoeveaar was christelijk gereformeerd.
Als het er op aan kwam waren de christelijk gereformeerden iets 'fijner' in de leer als wij, de gewone gereformeerden, óók iets bevindelijker. Onze kerk telde zo'n duizend zielen; de christelijk gereformeerden telde amper honderd zielen. In die tijd spraken we over 'zielen'.

De belangrijkste vraag voor ons gereformeerden uit die tijd was dan ook of je er wel van verzekerd was om later bij God in de hemel te komen. De hel was te verschrikkelijk om er over na te denken, maar soms zat je verschrikkelijk in de rats omdat je nog niet de volmaakte graad van heiligheid had bereikt.

Zondags twee keer naar de kerk, dat was de norm, Tussen de kerkdiensten door had je de geëigende wandeling samen met pa en ma. We woonden aan een kanaal. Op een zondag ging ik ongevraagd zwemmen in het kanaal. Vriendelijk maar beslist joeg m'n vader me gauw het water uit om te voorkomen dat onze gereformeerde overburen, de dames Hommes, geen aanstoot zouden nemen. Zwemmen op zondag gaf geen pas.

Zo af en toe ging ik ook wel eens op zondag naar het christelijk gereformeerde kerkje, zo'n twee honderd meter van ons huis verwijderd. De preek duurde wel een half uur langer, maar dat nam je op de koop toe. Het was een heel intiem kerkje met een grote ijzeren kachel in het midden. Mijn beste herinnering aan de christelijk gereformeerde kerk was het jaarlijks terugkerende kerstfeest, speciaal voor kinderen. In onze 'gewone' gereformeerde kerk hadden we dat niet. Mijn vader was toeleverancier van de cadeau boeken die tijdens het kerstfeest werden meegegeven aan de kinderen.

En een heuse sinaasappel. En niet te vergeten, een beker overheerlijke chocolademelk. In die naoorlogse tijd kreeg je niet zoveel van die luxe dingen. Kerstfeest vieren bij de christelijk gereformeerden was een jaarlijks terugkerend feest, onlosmakelijk verbonden met die heerlijke chocolademelk.

17-05-2009