Het braafste jongentje van de klas

Tijdens m'n leven heb ik veel nagedacht hoe de dingen gaan. Mensen worden geboren in een bepaald milieu en hun karakter ontwikkelt zich voor een belangrijk deel dank zij externe factoren.
M'n grootouders van moeders kant heb ik nooit gekend. Moeder was een nakomertje uit een groot gezin. De enigste herinnering die ik aan de tweede wereldoorlog heb, dat ik zag dat de Duitse bezetters ons dorp verlieten.
Ik groeide op in een tijd van schaarste. Na de oorlog was bijna alles op de bon, zodat de aanwezige goederenvoorraad eerlijk verdeeld werd.
Twee broers boven mij waren respectievelijk vier en acht jaar ouder dan ik.
Wat kleding betreft had ik weinig keus. De broeken van m'n oudere broers waren goed genoeg.

Veel kameraadjes om mee te spelen had ik niet. Vlak bij ons in de buurt woonden enkele arbeidersgezinnen. Mijn vader was er veel aan gelegen dat ik niet met die kinderen speelde. Hun verruwde omgangsvormen stelde hij niet op prijs. Zo jong als ik was, was ik vaak in mezelf verzonken om te observeren hoe die boeiende buitenwereld toch wel in elkaar zat. Ik was best wel gevoelig voor al die externe prikkels uit de buitenwereld. Dat was er waarschijnlijk ook de reden van bij de overgang van klas 1 naar klas 2, dat ik "voorwaardelijk" werd bevorderd. Tijdens de lange schooluren droomde ik alle kanten op..

Ik had al voor mijzelf uitgemaakt dat je er veel aan kunt doen om volwassenen te vriend te houden. Leerkrachten vonden het maar wat leuk wanneer je een bos bloemen of een appel voor hen meenam. Nou, we hadden een grote tuin en aan appelbomen geen gebrek. Ik beschikte over een ongeremde fantasie en over een periode van één à twee weken mocht ik bij de meester van klas drie m'n belevenissen vertellen. 's Morgens bij het begin van de lesuren vertelde ik m'n medeleerlingen in onvervalst dialect m'n wederwaardigheden. Ik kreeg al snel de bijnaam van Willem de voordrager.

Bij sportieve kwaliteiten was ik niet speciaal een uitblinker. Bij sport en spel op het schoolplein mochten de sportieve knapen de groepen uitkiezen die met elkaar een duel aangingen. Ik hoorde steevast bij de laatste twee of drie die "gekozen" werden.
In klas vier vertelde een verbolgen onderwijzer dat er in onze school knulletjes gesignaleerd waren, die een sigaret opstaken. Sjonge, wat erg. Daar ging m'n vinger omhoog: "Meester, ik heb ze ook gezien". Achter me hoorde ik fluisterende geluiden: "Jou krijg ik nog wel...." En 's avonds bij het verlaten van de school koos ik met m'n fiets een andere route naar huis om een pak op m'n falie van medescholieren te ontlopen.

M'n vier jaar oudere broer was in mijn verbeelding altijd de sterkere Ezau en ikzelf identificeerde me met de sluwe Jakob. Wanneer ik voor de zoveelste keer weer eens het onderspit moest delven in de omgang met m'n oudere broer wist ik listig gebruik te maken van het psychologisch juiste moment en ik het op een schreeuwen zette zodat hij een pak op z'n falie kreeg van m'n pa. Zo groeide ik op in die no nonsens tijd van vlak na de grote oorlog. En net zoals jongentjes gewoon zijn deed ik vrolijk mee aan alle mogelijke schelmenstreken. Zo "braaf" was ik nou ook weer niet.