Als ik aan mijn vader denk......

Ik ben in het bezit van een foto
die vermoedelijk dateert uit 1946.
Toen was ik vier jaar.
Daar sta ik op met een klein geitje in m'n armen
en m'n oudere broers op de achtergrond.
Dat portret vertedert mij.
In die tijd was ik waarschijnlijk nog
een kereltje om op te vreten.
Wàt een leuk joch....

Als ik probeer m'n memoires
van heel vroeger te reconstrueren
dan was ik zowel een heel gevoelig
als ook een heel spontaan kereltje.
Ik was amper acht jaar oud
en de meester van de derde klas
gaf me enkele keren de gelegenheid
om in het front van de schoolklas m'n verhalen te vertellen.
Vijf à tien minuten achter elkaar
kon ik in onvervalst dialect de mooiste avonturen vertellen.

Het was een zuinige tijd.
Na de oorlog moest alles weer opgebouwd worden.
Meestal droeg ik tijdens de vroege schooljaren
de kleren van m'n oudere broers.
Dat vond ik niet leuk.
Met klompschoenen aan liep je twee kilometer
om bij de school met de bijbel aan te komen.
De eerste zeven jaren heb ik als de mooiste
jaren van m''n leven ervaren.
Toen kreeg ik nog volop de aandacht van m'n vader.

Geleidelijk aan werd dat minder.
Een jonger zusje volgde me op.
Na drie zonen waren m'n ouders dolgelukkig met een meisje.
Toen ze ouder werd
was ik weleens jaloers op haar
voor de aandacht die zij toen kreeg.
M'n vader kon ook heel ootmoedig bidden in de trant van:
'wij zijn allemaal zondaars, Here...'
Soms had ik wel eens het gevoel:
nu denkt hij aan een èchte zonde die hij begaan heeft.
Hij was journalist en uitgever tegelijk.
In de rechterbovenhoek van de krant
stond er altijd een klein preekje van hem.
Misschien hooguit tien zinnetjes
met als terugkerend refrein
dat Jezus voor al onze zonden is gestorven.

Vader was ook streng en soms onberekenbaar.
In die opbouwperiode van de naoorlogse jaren
kon je bij m'n vader een kwartje verdienen.
Van m'n oudere broers hoorde ik,
dat ter Horst, de postbode,
een kwartje kreeg voor elk nieuwtje, bestemd voor de krant.
Door de buurtkinderen werd vader 'kwartieswillem' genoemd.
Dat vond ik eigenlijk wel geinig
en ik deed er geen moeite voor
om m'n hilariteit daarover
tijdens het gezamenlijk eten, te verbergen.
Dat leverde me een klinkende oorvijg op.
Een volgende keer keek ik wel beter uit.
Vlak in de buurt woonden de Smitten.
Daar was altijd wel wat te beleven.
Vader wilde niet dat we met die mensen omgingen.
Een ongewenst bezoek aan de Smitten
leverde me een flink pak ransel op.
Een volgende keer was ik wel wat voorzichtiger.

Behalve een terugkerend kompliment naar m'n moeder toe
voor het lekkere middag-eten,
werd er bij ons aan tafel amper gepraat.
Vaders wil was wet.
Tòch had hij voor mij altijd wel een zwak in z'n hart.
Het was in die tijd - not done -
dat ouders tegen hun kinderen zeiden,
dat ze van hen hielden.
Het was een no-nonsens-tijd.
Vader vond dat gehoorzaamheid
m'n meest karakteristieke eigenschap was.
Wat wil een kind eigenlijk ook anders
als je daarmee de genegenheid van je vader kunt winnen.

Ik was misschien twaalf jaar
en ik betrapte m'n vader voor de allereerste keer
op een leugentje.
Het was of m'n veilige wereld wankelde.
M'n vader..... en.... liegen....
Bij het ouder worden leer je
de gewenste antwoorden te geven.
Je leert wanneer je beter kunt zwijgen
en wanneer je beter jouw mond kunt houden.
Je wilt graag dat iedereen je aardig vindt en.....
soms lukt dat niet helemaal.
Tijdens m'n latere leven
had ik er dan ook lange, lange jaren voor nodig
om eindelijk een beetje volwassen te worden.
'Nu ik een man ben geworden,
heb ik afgelegd wat kinderlijk was'.