De zetel van de ziel

Al wekenlang laat ik mijn hersenen kraken... over zichzelf. Want ik wil natuurlijk weer het onmogelijke doen, het visualiseren van iets wat normaal geen mens ziet, laat staan aan denkt, maar wél elke dag onbewust intensief gebruik van maakt.

Het brein. Vaak praat men bij mooie dames met een beetje verstand over "beauty & brains" en daarmee kun je gelijk al zien dat een begrip van zoiets basaals wordt gebruikt voor iets wat eruit voort komt. Brains staat in dat geval voor slimheid. En dat is mooi bedacht, maar ook voor de maatschappij niet intelligente wezens hebben nu eenmaal onzichtbare slimheid, want ze leven. Zonder een brein willen de meer ontwikkelde dieren nu eenmaal niet bestaan. Zelfs een kokerdiertje schijnt hersenen te hebben, maar ik heb nog niemand daar de woorden "beauty & brains" aan horen vuil maken.

Nee, ik zou niet meer durven om een mens die relatief gezien wat minder bedeeld is op index van de intelligentie quotiënt hersenloos durven noemen. Misschien zal ik zeggen dat hij zijn hersenen beter had kunnen gebruiken, maar dan nog is 'dom' een relatief begrip. Het zou misschien beter zijn om iedereen naar zijn vermogen te beoordelen, maar je kan moeilijk iemands intelligentie waarnemen, zelfs de schoolse methode van intelligentie meten zegt nog niks over de slimheid van een analfabeet. Ik durf zelfs te stellen dat mijn IQ weinig zegt over mijn vermogen om te overleven in een moderne maatschappij. Aanpassingsvermogen vereist toch een complexer soort denken dan het oplossen van sudoku's.

Ondertussen laat ik mijn hersenen op volle toeren verder werken. En tot mijn grote ontsteltenis bedenk ik van alles, maar niet datgene waar ik op aan stuur. Plannen en structureren is nou niet mijn sterkste punt en blijkbaar is alleen werken iets waarvan ik dacht dat ik daar goed in was, maar met weinig externe prikkels blijft het een doelloos blubberen in de grijze massa. Of eigenlijk: zachtroze massa, want levende hersenen schijnen wat roze-achtig te zijn.

En tijdens mijn queste kom ik de meest interessante dingen tegen. Zoals de neuroloog die zich afvraagt waar de zetel is van de ziel. Die zou volgens velen in het hoofd moeten zitten, ergens in je hersenen dus. En tijdens de vele operaties die hij uit voert, krijgt hij de kans om ook daadwerkelijk van binnen te kijken. Hij heeft nog nooit een zetel gezien, een deurtje of een laat staan: een aanwijsbaar gebiedje waar je zou kunnen zeggen dat daar de ziel huist. Ik had er eigenlijk ook nooit over nagedacht, ik heb dan ook ergens gelezen dat de ziel verband houdt met het bloed.

En zo kom ik op deze reis door het menselijk universum heel wat tegen. De terminologie is uitgebreid, de hersenen zijn niet te beschrijven in één zin. De verhalen eindeloos, terwijl de ontdekkingstocht nog maar net is begonnen.

En ik verwonder mij. Over het brein in het algemeen en die van mij specifiek. Hoe vanzelfsprekend is eigenlijk alles wat wij voor lief aannemen?